Tarih Yapmak ve Tarih Yazmanın Yöntemi

İnsanlar genellikle tarihi kendi yorumlarıyla açıklamaya çalışıyorlar ancak hangi bilim dalında kendinize doğru gelen şeylerle ilerleyebilirsiniz ki? Önemli olan sizin yorumunuzdan ziyade belgedir. Belge ışığında yorum yapabilirsiniz elbet ama belgesiz yorum yapmak tarihçiliğe yakışmaz. Tarih belgeyle çalıştığı için doğa bilimlerine benzer. Çünkü kanıt arar. Diğer sosyal bilimlere oranla tarihin daha farklı bir yanı var. Hata yapsanız dahi bu hatadan dönmek gerekir çünkü bu bilimsel yöntem bunu gerektirir. Aksi takdirde hakikat çok farklı bir yol alır. Kendi aklınıza değil de eldeki vesikaya güvenmek daha doğru olacaktır. Fani insan aklı her daim hataya açıktır ve hata yapmalıdır da. Bu şekilde deneye deneye doğrulara ulaşılır. Karl Popper’in yöntemi bu yüzden tarihte de uygulanabilir ve şuan için en iyi yoldur. Peki bu yöntem nedir?

İlk olarak bilimin ne olduğundan bahsetmek yerinde olacaktır. Kanımca bunun en güzel tanımını büyük bilim felsefecisi Karl Raimund Popper yapmıştır:

“Bilim, içerdeği ifadeler,gözlem raporlarını oluşturan ifadelerle yanlışlanabilecek düşünce sistemlerine verilen addır.”

Yani ilk önce verileri toplarsınız ve bu veriler ışığında bir varsayım üretirsiniz. Ürettiğiniz varsayımı yanlışlamaya çalışırsınız. Yanlışlanabilen veya yanlışlanması mümkün olan her varsayım bilimseldir. Daha sonra ürettiğiniz bu bilimsel varsayımı gözlemler ile denetlemeye başlarsınız. İşte yanlışlama ihtiyacı burada doğar. Sizin varsayımınız bir gözlemle çelişirse varsayımınız yanlıştır demektir. Bu tarz düşünmek sizi olabildiğince doğruya yaklaştırır. Tarihte de aynı şekilde bu yöntemle çalışabiliriz. Örneğin, Birinci Dünya Savaşı’nın olmadığını öne sürelim. Bu durumda 1914–1918 arası askeri yazışmalara ve sivil belgelere bakarsınız. Belgelerden yapacağınız çıkarım bir savaşın olduğu yönünde çıkacaktır. Dolayısıyla öne sürdüğünüz tahmin, yanlış çıkacaktır. Yani Popper’in yöntemini kullanarak öne sürdüğümüz hipotez yanlışlamış olduk. Sonuç olarak tarihin bilimsel yöntemi kullandığını ve bilimsel ifadeler ile yapıldığı sonucuna varabiliriz.