Bilimsellik ve Yanlışlanabilirlik Üzerine

Ugur Akcora
2 min readJul 31, 2021

--

Anaksimandros (Bilimin Keşfine Yol Açan Doğa Bilimci)

Gözlemi ve test edilmesi mümkün olan her şey bilimsel bir ifade teşkil eder.

İnsan beyni bu gözlemlerden ve deneylerden yola çıkarak adeta bunların ışığında tahmine dayalı bir masal üretir.

Bu masal bilimsel verileri ve gözlem raporlarını kapsayan bir kurallar bütünüdür. Ancak kurallar ve veriler her zaman değişebileceği için üretilen masal da değişir. Üretilen masal değişebileceği ve yanlışlanabileceği için bilimseldir.

Yanlışlanamayan veya sınanması mümkün olmayan hiçbir ifade bilimsel değildir ama bilimsel olmayacağı anlamına da gelmez.

Eğer yanlışlanması -bazı koşullar gerçekleştikten sonra- mümkün olursa ifade bilimsel olabilir.

Gözlemle denetlenebilmek bu koşullar arasındadır. Ancak her şeyi açıklayan bir teori(masal, yapıt) için sınırsız gözlem ve veri gerekir. İnsanlık bu yetiden mahrum olduğu için böyle bir yapıt olamayacağı düşünülür.

Şuanki her teori tarih boyunca yapılan sınırlı sayıda gözlemlerden gelir ve insanlık var olduğundan beri kullanışlı gözlem yapamadığı için her teori tanım itibariyle yanlıştır.

Bu tarz bir yapıt için evrenin var olduğu (var olup olmadığını da tam olarak bilemiyoruz ama bu metinde var olduğu var sayılarak yorum yapılmaktadır.) en küçük zaman biriminden beri gözlem yapılması gerekir. Dolayısıyla bu imkansızdır. Eldeki yapıt en zorlu testlere sokulmalı ve acımasızca sınanmalıdır. En az bir testten bile geçemezse yapıt yanlıştır. Yapıtın geliştirilmesi veya tamamen terk edilmesi gerekir.

Evrendeki bilgi miktarı sonsuz ve buna mukabil gözlem miktarı da sonsuz olduğundan üretilen yapıtlar da sonsuzdur. Yani diğer bir deyişle yanlışlamanın bir sonu yoktur.
Bilim dahil her düşünce sistemi evrenin akıl almaz büyüklüğünün ve kaosunun karşısında her an yanlışa düşebilir ve yanlışa düşmesi de kaçınılmazdır.

Evrenin her yeri için doğru bir düşünce sistemi hayal edilemez.

--

--

Ugur Akcora

Some things about history, science, space, culture, civilization and life.